TẠI SAO CHÚNG TA NÓI NHỮNG LỜI SÁT THƯƠNG NHAU
Bạn có bao giờ cảm thấy có những mối quan hệ mà ở đó càng giao tiếp chúng ta lại càng xa nhau...
Trong bữa cơm tối, trong khi cô vợ dọn dẹp và chuẩn bị bữa ăn, anh chồng liên tục dán mắt vào điện thoại.
Đến lúc vào bàn ăn, mắt anh vẫn không rời chiếc điện thoại. Đây không phải là lần đầu tiên chuyện này diễn ra.
Sau một lúc không chịu được, cô vợ bực bội thốt lên: “Anh có thôi bấm điện thoại đi không? Anh còn coi em, coi cái nhà này ra gì không?”
Ngỡ ngàng, anh chồng bỏ điện thoại xuống, cúi mặt lặng lẽ ăn.
Cả hai rơi vào im lặng và rồi không tránh khỏi sự lớn tiếng sau đó.
Ngày qua ngày… khoảng cách giao tiếp càng lớn… và con người ta xa nhau.
Disclaimer (câu chuyện có thật và mình đã xin phép chủ nhân để đăng câu chuyện này)
❓Có phải mong muốn thật sự của người vợ là người chồng ngừng bấm điện thoại không?
❓Tại sao người chồng đã bỏ điện thoại xuống như người vợ yêu cầu nhưng giao tiếp giữa họ lại đứt gãy?
❓Vậy mong muốn thật sự của người vợ ở đây là gì?
❓Làm thế nào để người chồng hiểu được mong muốn thật sự của người vợ và đáp ứng Nhu Cầu của cô?
❓Làm sao để họ có thể "giao tiếp làm ta gần nhau" chứ không phải "giao tiếp làm ta xa nhau"?
❤️Nhu Cầu (Needs)
Giao tiếp trắc ẩn, Nonviolent Communication (NVC) của Marshall Rosenberg, tin rằng:
“Ẩn sâu đằng sau những lời chỉ trích, phán xét, những cơn giận giữ là biểu hiện của sự kêu thét của một Nhu Cầu chưa được đáp ứng” (Tạm dịch)
“Every critisism, judgement, diagnosis and expression of anger is the tragic expression of an unmet need” – Marshall Rosenberg
Theo Rosenberg, Nhu Cầu là những giá trị và động lực cơ bản chung của tất cả con người.
Mọi suy nghĩ, lời nói, hành động đều bắt nguồn từ Nhu Cầu, khi Nhu Cầu được thỏa mãn, chúng ta cảm thấy thoải mái, hài lòng; khi Nhu Cầu không được đáp ứng, chúng ta cảm thấy bức bối, buồn bã, giận dữ, hoặc thất vọng.
Sau đây là một vài ví dụ về Nhu Cầu trong NVC:
• Nhu Cầu về sự an toàn: mong muốn cảm thấy an toàn và yên tâm về thể chất và tinh thần.
• Nhu Cầu về sự tôn trọng: cảm thấy được tôn trọng và chấp nhận từ người khác.
• Nhu Cầu về sự kết nối: mong muốn được giao tiếp, được chia sẻ và cảm nhận sự gắn kết với người khác.
• Nhu Cầu về sự sáng tạo: mong muốn có không gian và cơ hội để thể hiện bản thân thông qua các hoạt động sáng tạo.
💥Phân biệt Nhu Cầu (Needs) và Phương Tiện (Strategies)
Phương Tiện là những hành động, cách thức cụ thể mà chúng ta lựa chọn để đáp ứng nhu cầu của mình.
Vấn đề ở đây là có rất nhiều Phương Tiện khác nhau để thoả mãn Nhu Cầu. Và mỗi người tuỳ theo hoàn cảnh, cách họ được nuôi dưỡng và trưởng thành, tính cách, giá trị mà họ chọn Phương Tiện khác nhau.
Do đó, cùng một Nhu Cầu nhưng Phương Tiện của người này người này có thể gây xung đột với Phương Tiện của người kia nếu Nhu Cầu và Phương Tiện của cả hai không được thấu hiểu rõ ràng.
Chẳng hạn như, cùng một Nhu Cầu kết nối, nhưng mỗi người lại chọn các Phương Tiện khác nhau để đáp ứng nhu cầu này:
• Phương Tiện 1: Một người có thể cảm thấy kết nối khi cùng ở nhà với người thân, dành thời gian chất lượng cho nhau qua những cuộc trò chuyện sâu sắc và chia sẻ về cuộc sống hàng ngày. Với họ, ở nhà là cách để xây dựng sự gần gũi và cảm giác an toàn trong mối quan hệ.
• Phương Tiện 2: Người khác lại có thể cảm thấy sự kết nối rõ hơn khi ra ngoài, ví dụ như đi ăn đi uống với bạn bè. Họ thích không khí sôi động, cảm giác thoải mái bên những câu chuyện vui vẻ, và tin rằng đây là cách hiệu quả để mở lòng và cảm thấy gần gũi với người khác.
• Và còn nhiều những Phương Tiện khác để đáp ứng Nhu Cầu kết nối này.
Giờ chúng ta đã hiểu Nhu Cầu và Phương Tiện, vậy làm sao để đề xuất Nhu Cầu của mình mà không xát thương nhau và mở ra đối thoại để tìm giải pháp.
💥Xin mời các bạn cùng tìm hiểu sự khác nhau giữa Đòi hỏi (Demand) và Đề xuất (Request)
👉Đòi Hỏi (Demand)
Đòi Hỏi là lời yêu cầu mang tính ép buộc, thường gây áp lực hoặc thể hiện sự cố chấp.
Khi Đòi Hỏi, người nói đặt ra yêu cầu mà không chừa chỗ cho sự từ chối hoặc thảo luận, khiến đối phương cảm thấy mất quyền lựa chọn.
Đòi Hỏi dễ gây ra cảm giác chống đối, dẫn đến xung đột và tổn thương.
Ví dụ về Đòi Hỏi trong câu chuyện ở trên:
• Người vợ lên giọng: "Sao anh không lắng nghe em nói, sao anh cứ bấm điện thoại hoài vậy?"
• Người chồng có thể sẽ trả lời: "Anh vẫn nghe em đấy thôi! Sao em cứ tỏ ra khó chịu thế nhỉ?"
Trong trường hợp này, Đòi Hỏi này có thể gây cảm giác bức bối cho đối phương và tạo ra phản ứng phòng thủ hoặc chống đối.
👉Đề Xuất (Request)
Đề Xuất là lời yêu cầu được đưa ra một cách linh hoạt, có tính xây dựng và tôn trọng sự tự do của người khác.
Đề Xuất cần có tính cởi mở, không nhằm ép buộc mà mời người nghe cân nhắc và lựa chọn có thực hiện không.
Trong NVC, đề xuất được khuyến khích vì nó thể hiện sự tôn trọng đối phương và sẵn sàng thảo luận để tìm cách đáp ứng Nhu Cầu của cả hai.
Ví dụ trong câu chuyện ở trên:
• Người vợ, thay vì nói: "Anh bỏ điện thoại xuống đi. Anh không tôn trọng em"
• Người vợ, có thể nói: "Anh có thể giành 10’ hoàn toàn lắng nghe em, em muốn được chia sẻ về ngày hôm nay của em và muốn lắng nghe những chuyện xảy ra trong ngày của anh. Anh nghĩ sao về việc giành thời gian này cho nhau?"
Ở đây, người vợ nói lên Nhu Cầu của mình "Nhu Cầu kết nối" và mở lời mời đối phương thảo luận để tìm ra cách thỏa mãn Nhu Cầu và tìm ra giải pháp để đáp ứng Nhu Cầu của cả hai.
Còn tiếp….
Nếu bạn yêu thích bài viết này, hãy mời mình ly matcha latte nhé 🍵💪
Đọc thêm những bài viết về Giao tiếp Trắc ẩn ở đây:
Bài 2: Cách sử dụng Giao Tiếp Trắc Ẩn để lắng nghe & chăm sóc nhu cầu của chính mình và của nhau.
Bài 3: Khám phá ngôn ngữ được sử dụng trong Giao Tiếp Trắc Ẩn: Giao tiếp trắc ẩn: Hươu là ai? Sói là ai? Họ nói điều gì với nhau và với chính họ?
#wotn7 Bài viết số 8 thuộc thử thách viết 30 ngày của khóa học Writing On The Net